Ζωγράφου

ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Καλώς ήρθατε στον Δήμο Προποντίδας , που πήρε το όνομά του από την Προποντίδα, τη θάλασσα γύρω από την οποία βρίσκονταν οι πόλεις και τα χωριά των Μικρασιατών και Θρακιωτών προσφύγων, που κατοικούν τώρα στο Δήμο. Η έκταση του Δήμου είναι 380,77 τ. χλμ. και ο πληθυσμός του 36.500 κάτοικοι. Έδρα του Δήμου είναι τα Ν. Μουδανιά και τα χωριά του Δήμου είναι 20. Το μήκος των ακτών του Δήμου φτάνει τα 60 χιλιόμετρα.

+19
°
C
+23°
+16°
Zografou
Σάββατο, 18
Πρόγνωση για 7 μέρες

Η Αγία Ελένη περνώντας από το Ανταβάλ της Καππαδοκίας για τους Αγίους Τόπους άφησε, όπως ήταν φυσικό, το στίγμα της! Ι.Ν. Αγίας Ελένης έξω από το Ανταβάλ, στη διασταύρωση για την Ίγδη, που τώρα συντηρείται. Ι.Ν. Κωνσταντίνου και Ελένης μέσα στο Ανταβάλ, ο κεντρικός ναός που σήμερα υφίσταται ως τζαμί, αλλά οι εσοχές που βρίσκονται οι εικόνες παραμένουν άθικτες…

Η ζωή μας μια βόλτα!

Δανείζομαι τον τίτλο για να σας περιγράψω τη δική μου βόλτα στου Ζωγράφου, μία Παρασκευή του Απρίλη. Η δική μου βόλτα κράτησε σίγουρα ένα δίωρο κι αν είχα χρόνο για κρασοκατάνυξη, σίγουρα θα ήθελα τον διπλάσιο χρόνο! Αυτό το λέω για όσους από σας που με διαβάζετε θελήσετε να επισκεφτείτε αυτό το χωριό.
Εδώ το “η ζωή μας σε μια βόλτα”, είναι πραγματικότητα: η Μαρία, που με σύστησε στην άλλη Μαρία, που μένει μόνιμα στο χωριό, κι εκείνη στον άνθρωπο – που πιο κατάλληλος για να με ξεναγήσει στο χωριό αυτό, λίγο δύσκολα θα βρισκόταν έτερος – ο οποίος με περπάτησε, με έκανε μία βόλτα στο χωριό περιγράφοντάς μου τη ζωή αυτή του χωριού εν τη γεννέση του σε μία ωραία βόλτα!

20 χρόνια πρόεδρος αυτού του χωριού, ο κ. Γιώργος Καλλινικίδης, τα καλά χρόνια όταν τα χωριά ήταν ζωντανά, νομίζω ότι ναι όντως ήταν ο καλύτερος ξεναγός για το Ζωγράφου.

Ξεκινάμε όμως, με τη σειρά που ξεκινήσαμε κι εμείς:

Το ραντεβού δόθηκε στον κεντρικό ναό, εγώ ήρθα μέσω Πορταριάς σε πέντε λεπτά, εσείς μπορείτε, αν μένετε Μουδανιά ή Θεσσαλονίκη να έρθετε κι από τον κάτω δρόμο, επίσης σε 5 λεπτάκια με το που στρίψετε στην πινακίδα για Ζωγράφου.

Ο ναός πανηγυρίζει 20 και 21 Μαΐου, με όλα τα δέοντα.

Μεγάλο γλέντι στήνεται με χορευτικό και ορχήστρα στην πλατεία, που είναι ακριβώς δίπλα από την εκκλησία.

Ήταν ανοιχτός ο ναός, οπότε είχα την τύχη να δω από κοντά την εικόνα και τα κειμήλια που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από τα βάθη της Καππαδοκίας.

Αξιοθαύμαστο πώς μεταφέρθηκαν οι τεράστιες σε ύψος εικόνες, η κολυμπήθρα, τα μανουάλια, το Ευαγγέλιο και η καμπάνα.

Αξιοθαύμαστη και η πίστη αυτών των ανθρώπων που δεν κλονίστηκε ποτέ, ούτε τότε στην ανταλλαγή…

Ακριβώς απέναντι από την είσοδο της εκκλησίας στο δρομάκι το κάθετο στον κεντρικό, σε ούτε 50 μέτρα θα σας οδηγήσουν τα βήματά σας στον Πύργο! Στον Πύργο που έμενε η βασιλοπούλα Καλή Μαρία, όπως αναφέρει η παράδοση και κατά μία εκδοχή έδωσε και το όνομά της σε όλη την περιοχή. (Καλή Μαρία -> Καλαμαριά)

Ένα βυζαντινό αριστούργημα του 12ου αιώνα, που καταστράφηκε και επανασυντηρήθηκε, ώστε εν ευθέτω χρόνο θα γίνει και επισκέψιμο εσωτερικά. Ένας πύργος που μοιάζει πολύ με τον πύργο Πορφυρίου της Ουρανούπολης, που αποτελεί κόσμημα για το μικρό αυτό χωριό, και το βράδυ αποκτά άλλη αίγλη φωτισμένος…

Είναι το μέρος που φιλοξένησε τους Ανταβαλήδες όταν ήρθαν το 1924 με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Η αντιπροσωπεία τους επέλεξε το μέρος, γιατί τους δόθηκαν περί τα 6.000 στρέμματα εύφορου κάμπου για να συνεχίσουν τη βιοπάλη της αγροτιάς και στην καινούρια πατρίδα τους.

Μετόχι της Μονής Ζωγράφου, εξ’ ού και το όνομα του χωριού, μία τεράστια έκταση, που σήμερα εκτός του πύργου σώζεται καταρχήν μέρος του ψηλού εξωτερικού τείχους (μπαρμπακά) που προστάτευε το μετόχι, το οκονομείο, οι αποθήκες με τους τρούλους, (κάτω από την πρόσθετη σκεπή, που έγινε προς συντήρηση του κτιρίου) με απώτερο σκοπό εκεί να γίνει στο μέλλον εκθεσιακός χώρος.

Χώρος που κι αυτός αρχικά αποτέλεσε προσωρινή στέγη για τους πρόσφυγες.

Επίσης καλοδιατηρείται ο Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου από το 1842 και μάλιστα χαίρει ιδιαίτερης φροντίδας και λειτουργεί στη μνήμη του Αγίου κάθε χρόνο!

Σημαντικό αξιοθέατο το παλιό παλιό δημοτικό σχολείο του Ζωγράφου θα το δείτε απέναντι και λίγο αριστερά από τον Πύργο να δεσπόζει!

Σίγουρα θα σας εντυπωσιάσει.

Σαν κτίριο αποτελεί στολίδι αρχιτεκτονικής, που καλό θα ήταν οι ιθύνοντες να δώσουν μεγαλύτερη σημασία στη συντήρησή του και να αποτελέσει ένα αξιόλογο Λαογραφικό Μουσείο, Βιβλιοθήκη ή οτιδήποτε άλλο.

Το κτίριο βρίσκεται σε καλή κατάσταση και θα είναι πολύ λυπηρό αν δεν αναδειχθεί όπως πρέπει… για να τα λέμε κι αυτά, έχοντας και μία προσωπική ευαισθησία, ως εκπαιδευτικός, στα παλιά δημοτικά σχολεία που ρημάζουν στη φθορά του χρόνου, ενώ θα μπορούσαν να αποτελούν κέντρα πολιτισμού!

Πιο δίπλα τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Ανταβαλήδων έκαναν τις πρόβες στα χορευτικά τους, στο νεότερο δημοτικό σχολείο, που δυστυχώς κι αυτό έχει εγκαταλειφθεί, αφού οι μικροί μαθητές του χωριού πηγαινοέρχονται, από τα γεννοφάσκια τους σχεδόν, στα Ν. Μουδανιά…, μιας κι έτσι επιτάσσει η νέα εποχή μας…

Περπατήσαμε όλη την έκταση εντός των τειχών του Μετοχίου με τον κ. Γιώργο και με πήγε λίγο πιο κάτω για να δω την κρήνη, που σώζεται εδώ από το 1853!

Η λευκή κρήνη λοιπόν, με τις 5 βρύσες, που δυστυχώς σήμερα δεν τρέχουν νερό.

Το μέρος ήταν γεμάτο τρεχούμενα νερά και οι μεγάλες τρύπες που διακρίνει κανείς στα κομμάτια του πλαϊνού τείχους, που σώζονται, τις χρησιμοποιούσαν οι μοναχοί για να διώχνουν με το νερό τις ακαθαρσίες των οικόσιτων ζώων.

Μια μικρή στέρνα ακριβώς δίπλα χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν για να αποθηκεύεται νερό για το πότισμα των μπαξέδων της κάθε οικογένειας του χωριού. 

Δεν μπορούσα να φανταστώ τί ομορφιά μπορεί να κρύβει ένας τόσο μικρός τόπος και τί ιστορία μπορεί να κουβαλάει…

Αυτό που χάρηκα εδώ είναι η προσπάθεια ανάδειξης της πολιτιστικής αυτής κληρονομιάς κι όχι μόνο, η καλοσυντήρηση των μνημείων κι εύχομαι από καρδιάς να μην σταματήσει αυτή η προσπάθεια, να υπάρξει και συνέχεια…

Βγαίνοντας στον κεντρικό πήραμε το δρόμο δεξιά, για να δούμε την πλατεία. Όλα είναι τόσο δίπλα εδώ. Λίγο πριν κάνουμε αριστερά για να μπούμε στην πλατεία, υπάρχει μία πολύ μεγάλη ζωγραφιά στον τοίχο ενός καμένου και εγκαταλελειμμένου καφενείου – ΚΑΠΗ. Καφενείον η Καππαδοκία, όσο μπορείς να διαβάσεις στην καμένη πινακίδα. Άλλο σημείο που ίσως έπρεπε να αποκατασταθεί…

Ο τοίχος λοιπόν ζωγραφίστηκε από έναν Γερμανό ζωγράφο, που ερωτεύτηκε το μέρος, αγόρασε και έχτισε εδώ και το έκανε ως δώρο για την ομορφιά και τη φιλοξενία των κατοίκων του χωριού!

Όλα τα αξιοθέατα σε μία ζωγραφιά. Ένα infokiosk μιας άλλης εποχής! Δίπλα εντυπωσιακές είναι οι φωτογραφίες από το 1950 με τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου…

Μα τόσοι πολλοί μαθητές φοιτούσαν στο Δημοτικό το 1953; Εδώ λίγο σφίγγεται η ψυχή για την ερήμωση της ελληνικής υπαίθρου…

Δύο ταβέρνες, που στο παρελθόν είχα φιλοξενηθεί στη μία απ’ αυτές, κάνουν τα Σαββατοκύριακα του χειμώνα και ειδικά του καλοκαιριού το μέρος να σφύζει από ζωή!

Η Ροτόντα και το Σπιτικό ακριβώς απέναντι, το Περίπτερο (όπως μου είπαν) λίγο δίπλα με παγκάκια και καθίσματα, η υπέροχη αυτή δεντροφυτεμένη πλατεία, με το σιντριβάνι και τα πλακόστρωτα δρομάκια αποτελεί πράγματι μια σπουδαία ανακάλυψη!

Αριστερά η παιδική χαρά, για τη χαρά και των μικρών μας φίλων, δεξιά αγέρωχο το ηρώον και πράσινο, πολύ πράσινο!

Καμαρώνει ο «ξεναγός μου», σ’ αυτό το σημείο κι όχι άδικα. Όταν αγαπάς τον τόπο σου τόσο πολύ κι όπως μου είπε ο κ. Γιώργος όταν είσαι ερωτευμένος με ό,τι κάνεις τότε μιλάμε για δημιουργία!

Μία υπέροχη πλατεία που φτιάχτηκε με μεράκι, εθελοντισμό και όραμα… δεν είναι τυχαίο ότι διετέλεσε τόσα χρόνια πρόεδρος! Ερωτευμένος κι ο ίδιος με τον τόπο του.

Η πλατεία και το ηρώον

Φεύγουμε για τα Κολλιγόσπιτα

Στην ίδια ευθεία με την εκκλησία, γύρω στα 200 μέτρα πάνω στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί στο επόμενο χωριό, τον Άγιο Παντελεήμονα (στα 4 χιλιόμετρα από εδώ) ο επισκέπτης αντικρύζει τα μισογκρεμισμένα πλίνθινα Κολλιγόσπιτα!

Εδώ, λίγο έξω από τον τοίχο του Μετοχίου διέμεναν οι Κολλίγοι, οι εργάτες γης, που δούλευαν στο Μετόχι.

Αιώνες μετά αποτελεί άξιο μελέτης το πώς στέκονται όρθια, αρκετά απ’ αυτά.

Λάσπη, πέτρες, ξύλα και άχυρα, τα υλικά που προσφέρει απλόχερα το φυσικό περιβάλλον και είναι τόσο εναρμονισμένα σ’ αυτό, ίσως κι εκεί είναι η εξήγηση της υπεραιωνόβιας ζωής τους…

Τα κολλιγόσπιτα

Εδώ εμείς πήραμε το αυτοκίνητο, γιατί ήθελα να παρακολουθήσω τους Χαιρετισμούς στην Παναγία και ν’ ακούσω τον ιερέα να ψάλλει, μιας και μου είπαν πολλά ωραία για την στεντόρεια φωνή του! Και να θαυμάσω, ξανά, τις εντυπωσιακές εικόνες από το Ανταβάλ φυσικά!

Νομίζω ότι είναι λιγότερη από 1000 μέτρα η απόσταση ως το φράγμα και το Μοντελοδρόμιο Ζωγράφου! Ναι, μάλιστα, μία τεράστια έκταση που παραχωρήθηκε για να αποτελέσει Μοντελοδρόμιο! Τόσο μπροστά!

Εδώ κάθε φθινόπωρο γίνονται αγώνες και «μαζώξεις» αερομοντελιστών από όλη την Ελλάδα. Αφήσαμε το αυτοκίνητο πάνω στο δρόμο και περπατήσαμε μέσα από τα χωράφια, στο ύψωμα, για να δούμε το φράγμα.

Εσείς περπατήστε τον βατό χωματόδρομο, κατεβαίνει και το αυτοκίνητο, με λίγη προσοχή, ως κάτω στο φράγμα. Η διαδρομή είναι πολύ μικρή, εμείς το κάναμε έτσι, για να δω τον Όλυμπο και τον Κίσσαβο απέναντι και όλη την έκταση γης που ανήκει στο Ζωγράφου, καθώς η φύση την άνοιξη είναι μοναδική!

Φράγμα με υδρόβια πτηνά και ψάρια, έκπληξη πράγματι ευχάριστη! Σας προτείνω να κάνετε με τα πόδια τη διαδρομή, να δείτε τα Κολλιγόσπιτα, δεξιά σας, τα σπίτια του εποικισμού, όσα σώζονται, να περάσετε τις 60 εργατικές κατοικίες, να μαζέψετε τα χόρτα σας, αν είστε λάτρεις και να οδηγηθείτε στο Μοντελοδρόμιο και στο φράγμα.

Εκτός αν έρθετε καλοκαίρι οπότε πάρτε το αυτοκίνητό σας ως εδώ, αν δεν αντέχετε την πολλή ζέστη! 

Κάπου εδώ θα σας αφήσω, όπως έκανα και με τον κύριο Γιώργο, για να ευχαριστήσω προσωπικά την Παναγία που με ευλόγησε να ζήσω κι αυτή την εμπειρία και να γνωρίσω ένα άλλο υπέροχο χωριό της Χαλκιδικής μας.

Κλείνοντας αυτό το αφιέρωμα στο Ζωγράφου να πω ότι το χωριό σήμερα αριθμεί 350 κατοίκους, απέχει από τον Πολύγυρο 34 χιλιόμετρα (25 χιλιόμετρα μέσω Σημάντρων), 7 χιλιόμετρα από τα Ν. Μουδανιά και 57 από Θεσσαλονίκη. Οπότε ναι αποτελεί προορισμό ημερήσιας εκδρομής, όπου κι αν διαμένετε. Κι αν έρθετε απόγευμα να έχετε χρόνο και όρεξη για υπέροχο φαγητό στις δύο εξαιρετικές ταβέρνες του χωριού, ίσως προλάβετε και κυνήγι…

Επίσης στα τέλη καλοκαιριού γίνεται και το αντάμωμα των Ανταβαλήδων στο χωριό, οπότε θα γνωρίσετε και το ανθρώπινο στοιχείο εδώ, που εγώ έχω να πω μόνο τα καλύτερα, στη σύντομη επίσκεψή μου στο χωριό του Ζωγράφου!

Gallery