Γεροπλάτανος

ΓΕΡΟΠΛΑΤΑΝΟΣ

Καλωσορίσατε στο δήμο Πολυγύρου! Έδρα του δήμου ορίστηκε ο Πολύγυρος, που είναι και η πρωτεύουσα του νομού Χαλκιδικής. Η έκταση του νέου Καλλικρατικού δήμου είναι 951,97 τ.μ. χλμ. και ο πληθυσμός του 23.000 κάτοικοι. Τα χωριά και οι οικισμοί του δήμου είναι 26.

+30
°
C
+30°
+25°
Ριζά
Σάββατο, 08
Πρόγνωση για 7 μέρες

Ένα από τα Ζερβοχώρια (τα χωριά «ζερβά – αριστερά – του δρόμου Θεσσαλονίκης – Αρναίας) είναι κι ο Γεροπλάτανος.

Δύο οι είσοδοι στο χωριό, εγώ προτιμώ την δεύτερη, λίγο πριν την Παλαιόχωρα, αριστερά, που σε οδηγεί κατευθείαν στον πλάτανο.

Η ιστορία του χωριού αυτού, των 350 κατοίκων και των 400 μέτρων υψομέτρου, ξεκινάει από το 1795, όπου 6 οικογένειες ήρθαν και έχτισαν στις δασωμένες πλαγιές της κορυφής «Κούλας».

Μέχρι το 1927 ονομαζόταν «Τοπλίκια», ζεστά νερά κατά τη σλάβικη ερμηνεία. Το ζεστό νερό έβγαινε από τις ρίζες του γέρικου πλάτανου, που αργότερα έδωσε το επίσημο όνομα στο χωριό αυτό.

Το 1976 ο υπεραιωνόβιος  πλάτανος κηρύχτηκε διατηρητέο Μνημείο της Φύσης και ο κάθε επισκέπτης θα μείνει εντυπωσιασμένος από το τεράστιο πλατάνι με τους τρεις κορμούς (ο ένας εξ’ αυτών καμένος, θα σας πω το γιατί), του άνω των 800 ετών (σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες φτάνει τα 1500 έτη) με ύψος 20 μέτρων και την περίμετρό του να φτάνει τα 15 μέτρα!

Εντυπωσιάζει επίσης η πηγή στις ρίζες του που καθρεπτίζεται ο πλάτανος και κάνει το όλο σκηνικό άκρως μυθικό: νομίζεις θα δεις στην πηγή του να λούζονται οι Νεράισσες και να καθρεφτίζονται οι Νύμφες, που μόλις έστησαν το χορό γύρω από τον τεράστιο κορμό του…

Σύμφωνα με μαρτυρίες το ένα κλαδί – κορμός – το έκοψαν οι κάτοικοι γιατί ήταν επικίνδυνο να σπάσει, αφού οι Τούρκοι που περνούσαν από το Γεροπλάτανο (Τοπλίκια) κάθονταν κοντά στο πλατάνι, να ξεκουραστούν στη σκιά του και έβαζαν για σημάδι, με τα όπλα τους, το κλωνάρι αυτό. Από τα αμέτρητα χτυπήματα ήταν επικίνδυνο να σπάσει, γι’ αυτό και κόπηκε!

Τρεις φορές επισκέφτηκα το συγκεκριμένο χωριό και κάθε φορά μαγεύτηκα από κάτι διαφορετικό:

Την πρώτη φορά με το σχολείο μου, σαν εκπαιδευτικός όπου μαγεύτηκα από το Μνημείο Φύσης, που θα έπρεπε ο κάθε Χαλκιδικιώτης να το έχει επισκεφτεί έστω μία φορά στη ζωή του! Όταν πριν χρόνια βρέθηκα στην Κρήτη κάναμε διαδρομή μίας ώρας για να θαυμάσουμε ένα επίσης διατηρητέο μνημείο φύσης, μία υπεραιωνόβια ελιά που βρισκόταν στο πουθενά… Παράπονο είναι αυτό, αγάπη για τη Χαλκιδική και προτροπή ταυτόχρονα για αξιοποίηση και προβολή μνημείων του τόπου μας!

Την δεύτερη φορά με μάγεψε η τηγανιά της Δέσποινας στο ταβερνάκι «Πλάτανος», οι τηγανητές πατάτες, η τεράστια αυτοσχέδια ξυλόσομπα και η άψογη φιλοξενία των ανθρώπων εκεί! Φυσικά και μου είπαν τα άπαντα για το χωριό!

Την τρίτη φορά, επισκεφτήκαμε το χωριό τη Μεγάλη Παρασκευή, λίγες ώρες πριν την Αποκαθήλωση, για να το «φωτογραφίσουμε» αλλά και να επισκεφτούμε το ναό του Αγίου Δημητρίου.

Αυτή τη βόλτα θα σας περιγράψω και στο τέλος θα σας αφήσω για την επιβεβλημένη τσιπουροκατάσταση… 

Κυριακάτικη εξόρμηση

Αφήστε το αμάξι σας στην πλατεία και πάμε μία βόλτα ως τον Άγιο Δημήτριο. Θυμίζει νησί η διαδρομή, προσεγμένος πλακόστρωτος δρόμος, με ταμπελίτσες κάθε τόσο που σε κατευθύνουν προς το ναό, απίστευτες λουλουδιαστές, πεντακάθαρες και νοικοκυρεμένες αυλές σπιτιών και κελαηδήματα πουλιών!

Χωριό, χωριό, χωριό με όλη τη σημασία της λέξης και σας το ομολογεί άνθρωπος που κατάγεται από χωριό! Χωριό μιας άλλης εποχής, νοσταλγικής! Στα δεξιά σας θα συναντήσετε το Δημοτικό Σχολείο, που πλέον φιλοξενεί εκδηλώσεις, όπως η γιορτή καρυδιού στα τέλη κάθε Οκτώβρη.

Πολλές καρυδιές και πολλές κερασιές στο Γεροπλάτανο, σ’ αυτό το υπέροχο χωριό με τους ζεστούς και φιλόξενους κατοίκους που θέλεις να έρθεις ξανά και ξανά εδώ…

Το χωριό τον Απρίλιο του 1854 έζησε έντονα τα αντίποινα των Τούρκων, για το ξέσπασμα επαναστατικών κινημάτων στη Χαλκιδική. Ολοκαύτωμα του Γεροπλάτανου με 6 νέες του χωριού να καίγονται ζωντανές, όταν έπεσαν στα χέρια των Τούρκων και η εκκλησία μας να τις έχει αναγνωρίσει ως Νεομάρτυρες και να τιμά τη μνήμη τους την 1η Κυριακή του Μαΐου.   

Ας βιαστούμε όμως να προλάβουμε την Κυριακάτικη λειτουργία. Ναός κόσμημα, σ’ έναν καταπληκτικό αυλόγυρο μ’ ένα νεοεγκαινιαζόμενο πρεσβυτέριο, μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, ένα υπέροχο καμπαναριό και πλήθος από γλάστρες με λογιών λογιών λουλούδια.

Η δε εκκλησία, που δυσκολεύει λίγο όποιον έρχεται πρώτη φορά να βρει την είσοδό της, θυμίζει είσοδο σπιτιού κι αυτό γιατί το χτίσιμό της έχει τη δική του ιστορία:

Το 1836 άρχισε να χτίζεται από Γιαννιώτες μαστόρους, οι οποίοι όμως δεν είχαν κάνει τα πάντα σωστά και για αρκετές μέρες έπεφτε το ντουβάρι του πρώτου διαζώματος. Βλέποντας πατημασιές αλόγων στα χαλάσματα παραπονέθηκαν στους κατοίκους ότι αυτοί έφταιγαν, που άφηναν τα άλογά τους ελεύθερα τα βράδια και χαλούσαν το έργο τους.

Οι κάτοικοι όμως κάλεσαν τον αρχιμάστορα να του δείξουν μία μεγάλη πατημασιά αλόγου, μεγαλύτερη από τις κανονικές στον τοίχο που παρέμενε όρθιος!

Όταν ο πρωτομάστορας ζήτησε να μάθει πού θα ήταν αφιερωμένος ο ναός και του είπαν στον Άγιο Δημήτριο, τότε κατάλαβε ότι ήταν «επέμβαση» του Αγίου αυτό και διέταξε τη συνέχεια του χτισίματος.

Η κατασκευή ήταν υπό το άγρυπνο μάτι του Τούρκου κατακτητή που έβαλε αυστηρούς περιορισμούς, ώστε ο ναός να γίνει χαμηλός, χωρίς καμπαναριό (αυτό έγινε μόλις το 1918), με μικρά παράθυρα και αυτό δικαιολογεί και τη «μυστική» είσοδο του ναού!

Αφού ανάψτε το κεράκι σας σ’ αυτόν τον κατανυκτικό ναό (εγώ έζησα την κατάνυξη στην Αποκαθήλωση, όπου στο τέλος νέοι και γέροι περνούσαν 3 φορές ο καθένας κάτω από τον Επιτάφιο και η ησυχία, η βελούδινη φωνή του ιερέα και των ψαλτάδων με συνεπήρε) ελάτε…

…μαζί μου για μία ωραία βόλτα στο ξωκλήσι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Εγώ περπάτησα από τον πίσω, από το δημοτικό σχολείο, δρόμο, κάνοντας πολλές στάσεις για να απολαύσω τη θέα και να χορτάσω μυρωδιές. Η διαδρομή γίνεται και με το αυτοκίνητο, ασφαλτοστρωμένος δρόμος, αλλά αξίζει να το κάνετε με τα πόδια.

Το πολύ σε 1 χιλιόμετρο, ανάμεσα σε πλατάνια, καστανιές και κερασιές, αν έχει καθαρή ατμόσφαιρα έχοντας ως θέα απέναντί σας, στα δεξιά σας, τις λίμνες Λαγκαδά και Βόλβη στο βάθος και τον απέραντο κάμπο, ενώ αριστερά σας θα ανεβαίνετε σ’ έναν κατάφυτο ορεινό όγκο!

Το εκκλησάκι πανηγυρίζει το 15Αύγουστο κι αυτό που μ’ εντυπωσίασε είναι το πόσο περιποιημένος ήταν ο περιβάλλοντας χώρος καί εδώ… Μεράκι, εργατικότητα και αγάπη για τον τόπο που ζούμε, αυτή είναι η μυστική συνταγή! Απολαύστε ομορφιά μέσα από τον «ταπεινό» μας φωτογραφικό φακό!!! 

Γυρίστε πίσω στο πλατάνι και πάρτε το δρόμο για την τοποθεσία Πηγάδι, είναι πολύ κοντά στην πλατεία, φωτογραφηθείτε στη βρύση, οξυγονωθείτε και ελάτε για «το φόρο τιμής» στο γεροπλάτανο.

Δεν θα σας κουράσω άλλο, υπάρχει και το ξωκλήσι της Αγίας Κυριακής που πανηγυρίζει στις 6 Ιουλίου, στο δρόμο προς τα Σανά, αλλά νομίζω ότι αρκούν αυτά για μία Κυριακάτικη βολτίτσα.

Αν είναι νωρίς ξεκινήστε με τα καφεδάκια σας στην πλατεία, υπάρχει καφετέρια και δύο καταπληκτικά ταβερνάκια.

Εμείς μεσημεριάσαμε «στον Πλάτανο» με νηστίσιμα μεζεδάκια, αφήνοντας τις τηγανιές και τα σουβλάκια για μετά το Πάσχα…

Αρκετές μηχανές κάνουν στάση εδώ για να ξεδιψάσουν οι αναβάτες τους στα τραπεζάκια κάτω από το Πλατάνι, που είναι ο ακοίμητος γίγαντας-φρουρός του Γεροπλάτανου και όλων των Ζερβοχωρίων…   

Θα σας αποχαιρετήσω κάπου εδώ με τους στίχους από το τραγούδι της Ελεονώρας Ζουγανέλη:

ΓΕΡΟΠΛΑΤΑΝΟΣ

Γεια σου Γεροπλάτανε
Να σ’ ανέβω κράτα με
Σαν πουλί να κελαηδήσω
Τους αγγέλους να μεθύσω…

Gallery